پانزدهمین نشست ماهانه نجوم اهواز رأس ساعت 18:00با تلاوت آیات از قرآن مجید و پخش سرود ملی آغاز شد.
پس از آن مجری برنامه آقای “الهی” ضمن خوش آمد گویی، و توضیحات مختصری درباره ی هفته نجوم و برپایی نمایشگاه توسط “انجمن علم و اندیشه پویا”، از اقایان جزایری و خضری برای گرداوری بخش بایگانی تشکر کردند.
این بخش به مدت20دقیقه به طول انجامید،بخش بایگانی مروری بر سرگذشت بزرگانی همچون فردیناند ماژلان دریانورد پرتغالی، نخستین کسی بود که با هدف دور زدن کرهٔ زمین، رهبری یک ناوگان اکتشافی را عهده دار شد.ماژلان و یارانش همچنین نخستین اروپاییانی بودند که:
– گذرگاه میان دو اقیانوس اطلس و آرام را کشف و از آن عبور کردند.
– دو مورد از نزدیکترین کهکشانها به ما یعنی ابرهای ماژلان را رصد کردند. این دو کهکشان تنها از نیمکره جنوبی قابل رؤیت هستند.
(2 رجب 1435 هجری) درگذشت ابوریحان محمد بن احمد بیرونی ، دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستارهشناس، تقویمشناس، انسانشناس، هندشناس و تاریخنگار بزرگ ایرانی سده چهارم و پنجم هجری است. خورشیدگرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در کوههای لغمان (افغانستان کنونی) رصد و بررسی کرد و ماهگرفتگی سپتامبر همین سال را در غزنه به زیر مطالعه برد.
( 3 رجب 328 هجری ) تولد ابوالوفا بوزجانی ، ریاضیدان و منجم بزرگ ایرانی است و تحصیلات ریاضی خود را نزد خانواده آموخت و به نیشابور رفت. سپس در سال ۳۴۸ به عراق که در آن زمان پایتخت خلافت شرقی بود، سفر کرد و تا پایان عمرش در آنجا زندگی کرد. در عراق بصورت آخرین نمایندهٔ برجستهٔ مکتب ریاضی-نجومی در آمد و به تالیف کتابهای مهم خود پرداخت و با همکارانش در رصدخانهٔ بغداد به رصد مشغول شد.
اولين مسافرت فضايي امريكا توسط “آلن بارتلت شپرد” (1961م)
یوهانس کپلر ( زادهٔ ۲۷ دسامبر ۱۵۷۱ در شهر وایل دراشتات ) ، دانشمند، ریاضیدان و ستارهشناس سرشناس آلمانی. کپلر را پدر علم ستارهشناسی جدید میدانند. وی با تحقیق دربارهٔ ستارگان و سیارات، توانست قوانین معروف کپلر را ارائه دهد که امروزه به عنوان قوانین سهگانهٔ کپلر در ستارهشناسی بکار میرود.
بخش بعدی برنامه توسط خانم زهرا جولا با عنوان “یک رصد خوب میخوام !!!” به صورت گفتگو با حضار اجرا شد.
ایشون در ابتدا این بخش را با پرسش از حضار که “چرا رصد می رویم ؟” آغاز کرد. و در طی رسید به پاسخ درباره یک رصد خوب توضیحاتی دادند. اولین قدم برای داشتن یک رصد خوب ، برنامه ریزی صحیح با اهداف معین است. پیش از شروع هرکاری باید یک رصد گاه خوب پیدا کرد.
مشخصات یک رصدگاه مناسب :
مشاهده آسمان در مکاني کاملا تاريک و با افقي باز، يکي از آرزوهاي هميشگي منجماني است که در شهرها زندگي ميکنند. آلودگي نوري شهري از جمله معضلات جدي زندگي بشر امروزي است که ضمن اتلاف انرژي فراوان، تاثير بسيار نامطلوبي در رصد اجرام سماوي دارد. به اين دليل يافتن مکاني که آسماني تاريک و شفاف داشته و هرچه بيشتر از شهرهاي بزرگ دور باشد يکي از اهداف منجمان و گروههاي نجومي است.
منجمان آماتور برای انجام برنامه های رصدی و عکاسی از آسمان نیازمند شرایط جوی و محیطی خاصی هستند که مختصراً عبارتند از :
– دوری از آلودگی نوری شهر ها و روستاها
– دوری از محیط هایی با آلودگی ذرات معلق
– افق دید باز و ترجیحاً کم غبار و شرایط دید مناسب
این شرایط معمولآ در مناطق کویری و کوهستانی مهیا است و منجمان آماتور ناچارند برای برگزاری برنامه های رصدی به این گونه مناطق عزیمت کنند. اما در کنار شرایط اختصاصی که در بالا ذکر شد ، مکان هایی که رصد گران و منجمان انتخاب میکنند باید دارای برخی شرایط عمومی نیز باشد ، برخی از این ویژگی ها عبارتند از :
– امنیت ( عدم احتمال حمله حیوانات وحشی و اشرار )
– شرایط اسکان ( حداقل وجود آب ، مکانی مسقف و سرویس بهداشتی )
– دسترسی به مکان های درمانی
– دسترسی به نیروهای انتظامی و….
اما باید توجه داشت که اغلب رصد گاه های مورد علاقه منجمان آماتور مکان هایی تاریخی ( مانند کاروانسرا ها ) ویا مکان هایی بکر و دست نخورده ( مانند مناطق کویری ایران ) هستند که از نظر قدمت آن مکان و یا از نظر محیط زیستی حتما باید نکات زیر رعایت شود تا علاوه بر بهرگیری از این رصدگاه ها صدمه ای به آنها وارد نشود :
– روشن نکردن آتش در محوطه های باستانی
– جمع آوری زباله ها پس از اتمام برنامه رصد
– عدم تخریب محیط زیست
– بطور کلی طوری در منطقه رفتار کنید که وقتی خارج شدید انگار کسی آنجا نبوده.
بعد از توجه به نکات بالا باید برای رفتن به محل رصدگاه وسیله مناسب در اختیار داشته باشید و زود به محل رصد بروید ، در حد امکان سعی کنید پیش از تاریک شدن هوا در محل رصد باشید . و بعد از آن باید لوازم موردنیاز و مناسب یک شب رصدی را جمع اوری کنید . ابتدا ابزار نجومی که شامل :
– گردونه آسمان ( با توجه به عرض جغرافیایی منطقه )
– کتاب اطلس اسمان برای رصد اجرام اعماق آسمان
– دفترچه و قلم و برگه ثبت رصدی
– چراغ قوه نور قرمز ( نور قرمز کمترین تاثیر را برای چشم دارد )
– گرین لیز (برای نشان دادن ستاره ها و صورت فلکی )
– دوربین دوچشمی و تلسکوپ برای رصدگران
– لوازم جانبی تلسکوپ
وسایل لازم برای راحتی کار بردارید، استفاده از یک صندلی راحتی قابل تنظیم بسیار مفید است. شام خشک و سبک به همراه داشته باشید و با توجه به سرد و گرم بودن هوا نوشیدنی با خود داشته باشید.
در ادامه برنامه بعد از پخش نماهنگ ، مصاحبه ای توسط آقای جزایری با جناب آقای “مصطفی امام” منجم آماتور ، عکاس نجومی و مدیر پربازدید ترین سایت نجومی ایران پخش شد. موضوع مصاحبه معرفی منجم آماتور بود.
شاید نتوان تعریف دقیقی از منجم آماتور ارائه کرد ، اما در سراسر جهان افرادی هستند که با وجود تحصیلات در رشته های مختلف ، صرفاً از روی علاقه علم ستاره شناسی را دنبال میکند و از زیبایی های آسمان لذت می برند که معمولاً به این افراد منجم آماتور گفته می شود. امروزه اخترشناسان آماتور، با آسمان و صور فلکی آشنایی بیشتری دارند، و این در حالی است که ممکن است بسیاری از ستاره شناسان حرفهای ارتباط مستقیمی با صور فلکی و رصد آسمان نداشته باشند. انجام پروژههای علمی گروهی، رصد آسمان، آموزش ستارهشناسی به افراد علاقهمند، برگزاری شبهای رصدی و… از دیگر کارهایی است که یک اختر شناس آماتور میتواند انجام دهد. و در آخر ایشون از مسئولین هر شهر خواستار کمک به منجمان آماتور آن شهر بودند .
مجری برنامه در بخش بعدی از آقای “امین شمیل” دعوت کردند تا به روی سن بیایند و آیتم “مثبت نجوم “را اجرا کنند. این بخش که به مدت ۱۰ دقیقه به طول انجامید، شامل چهار قسمت:
معرفی اپیکیشن های اندروید و ایفون : (Mobile Observatory Astronomy ) کامل ترین و بهترین نرم افزار نجوم شناسی برای سیستم عامل اندروید می باشد مشاهده ستاره های دنباله دار در آسمان ، پیدا کردن موقعیت دقیق سیاره مشتری ، مریخ و … تمامی این ها با استفاده از این برنامه امکان پذیر خواهند بود . همچنین لازم به ذکر است که اگر مایل باشید قادر خواهید بود تا ماه و سیاره ها را به صورت سه بعدی تماشا کنید .
معرفی نرم افزار کامپیوتری : (Eyes on the solar System ) چشم در منظومه شمسی ، کاوش در جهان از کامپیوتر شما ، پرواز با فضاپیمای ویجر ناسا و دیدن کل منظومه شمسی در حال حرکت در زمان واقعی است . همچنین این نرم افزار موقعیت فعلی فضاپیماهای ناسا را در فضا نیز شبیه سازی میکند.
معرفی سایت نجومی : (( ESO، رصدخانه جنوب اروپا ، ساخت و اجرا در مجموعه ای از پیشرفته ترین تلسکوپ های نجومی زمینی جهان است . دارای عکس های گرفته شده هابل از سحابی ها با بالاترین کیفیت
معرفی مجله : (How it works space ) ، هر اطلاعاتی که از فضا می خواهید در این مجله هست
معرفی مستند : (cosmos) ، مستند علمی، کاسموس، اودیسه ای فضا زمانی (Cosmos A Spacetime Odyssey)به روایت نیل دی گریس تایسون، یکی از رویدادهای استثنایی در حوزه ترویج علم است. بودجه عظیم، تیم قدرتمندی از نویسنده ها و حضور فردی پرشور مانند تایسون به عنوان راوی و پخش این برنامه از شبکه های پربیننده ای مانند فاکس و نشنال جئوگرافیک رویدادی است که شاید به زودی تکرار نشود.
و آخرین بخش نشست پانزدهم ، آیتم آزمایشات فیزیک ،با عنوان (تعادل چیست ؟) بود که توسط آقای حبیب مرادی اجرا شد .
تعادل بر سه قسم است : تعادل پایدار، تعادل ناپایدار و تعادل خنثی
در پایان برنامه نیز دبیر علم و اجرایی برنامه ، سرکار خانم زهرا بنواری و جناب آقای سید محمد حسین خلیلی در رابطه با برنامه آینده صحبت کردند.
همچنین به سوالات مطرح شده توسط مخاطبین برنامه ، پاسخ دادند.
نوشته: مریم بابادی
دریافت اسلاید ها و فایل صوتی برنامه :