تاریخ : ۲۸ اسفند ماه ۱۳۹۳
مکان : بنیاد خوزستان شناسی
این برنامه از ساعت ۱۵:۱۰ دقیقه ابتدا با بررسی وقایع مهم دنیای ستاره شناسی در سالی که گذشت آغاز شد. این قسمت با اجرای سرکار خانم بابادی شامل اتفاقات مختلفی بود که هر کدام در زمان وقوع نگاه ها را به سمت خود خیره کرده و بازتاب های مختلفی در رسانه ها و همچنین علاقه مندان نجوم در پی داشته بودند.
هفدهمین نشست ماهانه نجوم اهواز راس ساعت ۱۸:۱۵ با تلاوت آیاتی از قرآن مجید و سرود ملی آغاز شد.
مجری برنامه آقای جزایری بعد از سلام و خوش آمد گویی به حضار ، آنان را به دیدن اولین بخش برنامه بایگانی دعوت کردند این بخش مروری بر سرگذشت بزرگانی همچون :
– ابومعشر بلخی : ستاره شناس نامی ایرانی است ، ابومعشر در زمانه خویش مشهورترین ستارهشناس جهان اسلام بوده است. وی در دوران خلافت المعتز بالله خلیفه عباسی تا معتمد عباسی رئیس منجمان بغداد بوده. آثار وی به سه دسته اخترشناسی، اختربینی و طلسمات تقسیم می شوند. مهمترین آنها کتاب المدخل الی علم احکامالنجوم نام دارد که حاوی نظریهای در باب تأثیر ستارگان در جزر و مد است. این نظریه در دوره قرون وسطی بسیار رایج بود وی در ۲۸ رمضان ۲۷۲ هجری قمری در سن صد سالگی درگذشت
– ساخت اولین تلسکوپ جهان توسط گالیله : گالیله، منجم و دانشمند معروف ایتالیایى ، هنگا مى که در دانشگاه ونیز مشغول به تدریس بود، خبر اختراع تلسکوپ را به ونیز آورده شد. با اطلاع گالیله از این موضوع، علاقه به اخترشناسى او باعث شد تا شروع به ساختن تلسکوپ کند.وى بیشتر قطعات تلسکوپ را به تنهایى ساخت، حتى عدسى هاى آن را با سنگ، صیقل داد و براى بهره بردارى آماده کرد،با اتمام کار ساخت تلسکوپ در ۱۸ اوت ۱۶۰۹ م گالیله آن را متوجه آسمان کرد و با دیدگان دقیق و کنجکاوش در پهنه آسمان فرو رفت . این دانشمند ایتالیایى به وسیله تلکسوپ توانست چهار قمر سیاره مشترى و حلقه دور سیاره زحل را نیز کشف نماید و بر دانش بشرى اضافه کند
– پرتاب اولین ماهواره جهان به نام (اکو) توسط ایالات متحده آمریکا : ماهواره های اکو اولین ماهواره های مخابراتی دنیا بودند در دوازدهم اوت ۱۹۶۰ اکو-۱ پرتاب شداکو-۱ و اکو-۲ این نظریه را به اثبات رساندند که با استفاده از ماهواره میتوان عکس , صدا , و موسیقی را به فواصل دور ارسال کرد . ماهواره های اکو بالن هایی با پوشش فلزی بودند و در ابتدا برای مطالعات اتمسفری در نظر گرفته شده بودند , ولی مهندسین مخابرات پیشنهاد کردند که از این ماهواره ها به عنوان ماهواره های مخابراتی استفاده شود.اکو -۱ به دلیل مدار کم ارتفاع و سطح درخشانش با چشم غیر مسلح قابل دیدن بود .این ماهواره ۲۴ مه ۱۹۶۸ وارد جو و نابود شد . اکو-۲ به دنبال اکو-۱ پرتاب شد و آزمایش های مخابراتی غیر فعال را ادامه داد .
آیتم بعدی برنامه با مثبت نجوم همرا بود . مثبت نجوم این ماه شامل دو بخش بود. بخش اول به معرفی نرم افزار ، مجله و مستند نجومی که توسط آقای شمیل و خانم کلاه کج گرداوری شده بود اجرا شد و همچنین بخش دوم توسط خانم فاطمه خشنود که به وضعیت آسمان در ماه شهریور بود.
هفتمین مثبت نجوم این ماه همانند گذشته با معرفی :
– نرم افزار های نجومی برای گوشی های اندروید و Ios: (Celestron SkyPortal Mobile App) جدیدترین برنامه افلاک نما سلسترون در مجموعه ستاره شناسی استکاوش در منظومه شمسی، ۱۲۰۰۰۰ ستاره، بیش از ۲۰۰ خوشه های ستاره ای، سحابی ها، کهکشان ها، و ده ها تن از سیارک ها، ستاره های دنباله دار، و ماهواره، از جمله ISS. SkyPortal شامل همه چیزکه شما نیاز به ان در یک شب رصدی دارید .
– سایت : (Space.com)سایت بسیار مشهور Space حاوی آخرین خبرهای فضا ، ناسا ، سیاهچاله ها واطلاعات نجومی.
– مجله : (National Geographic)با موضوع فراسوی کهکشان .
– مستند : (Wonders of the Solar System) مستند شگفتی های منظومه شمسی شامل چندین فصل می باشد. این مستند در هر قسمت به یکی از شگفتی هایی که در منظومه شمسی قرار دارد می پردازد .
سپس خانم خشنود برای اجرا قسمت دوم مثبت نجوم به روی سن آمدند . بخش دوم به بررسی سیارات ، صورت فلکی ها ، مقارنه ها و هم نشینی هایی که در ماه شهریور اتفاق می افتد پرداخت .
مثل : سیاره عطارد که از هفته سوم ماه (۱۵ شهریور) در افق غربی قبل از غروب آفتاب حدود ساعت ۲۰
سیاره زهره از هفته اول(۱ تا ۷ شهریور) در افق شرقی ساعت ۵:۴۵ بامداد
۲ام شهریور مقارنه مریخ و زحل در افق جنوب غربی در حدود ساعت ۲۲٫
۹ام شهریور ماه مقارنه ماه و زحل در افق غربی و هم نشینی مریخ دیده خواهد شد.
در ادامه برنامه ، به دلیل عدم حضور مدیر اجرایی نشست ماهانه نجوم ( جناب آقای سید محمد حسین خلیلی )، پیام ایشان بصورت ویدیویی پخش شد. وی از تمام کسانی که دراین یک سال مدیریت با وی همکاری کردند تشکر کرد .
پس از آن مجری برنامه میهمان ویژه نشست هفدهم جناب آقای (ابراهیم نصیری ) معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش جوانان خوزستان بر روی سن دعوت کردند ، بعد از صحبت ایشان سرکار خانم زهرا بنواری مدیر علمی نشست از تیم نشست ماهانه در این یک سال تشکر به عمل آوردند. و در ادامه صحبت خانم بنواری ، کلیپی از مصاحبه با افراد فعال نشست بود پخش شد .
از آنجایی که ویژه برنامه نشست هفدم تولد دوساگی نشست بود ، تیم نجومی برنامه به روی سن آمدند و کیک تولد نشست ماهانه نجوم را بریدند.
بعد از استراحت و پذیرایی از حضار ، آیتم گفتگو توسط خانم زهرا جولا با موضوع بارش شهابی اجرا شد .
در این بخش ، توضیحی درباره تعریف شهاب ، چگونه ایجاد شدن بارش شهابی و انواع آن مانند : بارش شهابی برساوشی ، بارش شهابی اسدی دادند .
بعد از پخش نماهنگی با موضوع دنباله دار پان استارز ، آخرین آیتم برنامه ( تصاویر نجومی) توسط خانم خشنود اجرا شد.
تصاویر نجومی که به طور جدی از نشست قبل، یعنی نشست شانزدهم ، یکی از آیتم های اصلی برنامه شده است، از یک تیم ۳ نفره خانم ها خشنود و بنواری و آقای رضا پیمانی تشکیل شده ، هدف این بخش ارایه تصاویر علمی و باشکوه نجومی وتوضیح مختصری درباره هر کدام از تصاویر است . مانند:
– بارش شهاب جوزایی در جزایر قناری : یکی از بزرگترین بارشهای شهابی سالانهاست که کانون بارش آن در صورت فلکی جوزا به نظر میرسد. این بارش از معدود بارشهای شهابی است که منشأشان دنباله دار نیست و سیارک است
– آذر گوی : شهابی است که از قدر ظاهری ۴− (حدود درخشندگی ناهید) درخشان تر است. آذرگویها چگالی کمی دارند و هنگام برخورد با جو زمین، سرعتی بین ۱۱ تا ۷۲ کیلومتر در ثانیه دارند.
– کسوف ( خورشید گرفتگی) : وقتی رخ میدهد که سایهٔ ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه از دید قسمتهایی از کرهٔ زمین، قرص ماه روی قسمتی از قرص خورشید را بپوشاند
– مقارنه اجرام آسمانی : مقارنه هنگامی رخ میدهد که دو جسم آسمانی در مکانی قرار بگیرند که از روی زمین در کنار هم دیده شوند.
در پایان نیز با تعدادی از حضار عکس یادگاری گرفته شد
نوشته: مریم بابادی
عکس: امیرعی تاجمیری
ششمین مثبت نجوم این ماه همانند گذشته با معرفی :
– نرم افزار نجومی (Deluxe Moon) برای گوشی های اندروید: اطلاعات زمانی دقیق حرکت ماه , منطقه البروج , و تقویم ماه , توصیفات ماه در روز, طلوع و غروب ماه و خورشید و … را در یک رابط گرافیکی زیبا در اختیارتان قرار می دهد.
– معرفی نرم افزار(moon calculator) برای آیفون و البته ویندوز : برنامه ای برای محاسبه فاز ، سن ، موقعیت و مشخصات دیگر نجومی ماه می باشد. نرم افزار Moon Calculator در محیط dos عمل می کند و به راحتی می توانید با وارد کردن موقعیت جغرافیایی از وضعیت نمایانگری هلال ماه اطلاع یابید همراه بود.
– سایت داخلی : (سایت نجوم ایران) سایت نجوم ایران با هدف گسترش علم نجوم و دانش ستاره شناسی و هوا-فضا در ایران تاسیس شده است. این سایت با ارائه جدیدترین اخبار و مقالات نجوم که از منابع معتبر جهانی و با تلاش کارشناسان و اعضای سایت ترجمه، گردآوری، نوشته شده و در اختیار بینندگان قرار میدهند.
شانزدهمین نشست ماهانه نجوم اهواز راس ساعت 18:15با تلاوت آیاتی چند از قرآن مجید و سرود ملی آغاز شد.
پس از آن مجری برنامه سرکار خانم پور آقاجان ضمن سلام و خوش آمد گویی به حضار، به شرح رویدادهای نجومی در روزهای آتی (مثل کامل شدن ماه در 21 تیر،هم نشینی ماه و اورانوس در27 تیر و تربیع دوم در 28 تیر) پرداختند.
پخش کلیپ بایگانی تیر ماه
سپس بخش اول برنامه که توسط آقایان جزایری وخضری گرداوری شده بود پخش شد . بخش بایگانی مروری بر رویداد های تاریخی مرتبط با نجوم است. که تیر ماه مصادف است با :
– در گذشت نجم الدين علي دبيران، معروف به كاتبي از حكيمان و منجمان برجستهي ايراني در سال (675 ق) . وي از اساتيد علامه حلي و قطب الدين شيرازي و از شاگردان خواجه نصير طوسي است. وي به همراه ديگر عالمان، به فرمان هلاكو خان براي حضور در رصدخانهي مراغه، احضار شده بود.
– در گذشت الغ بیگ (در 19 رمضال 853 هجری). وی فرزند شاهرخ و نوه تیمور از پادشاهان تیموری ایران بود. او پادشاهی ستارهشناس، ریاضیدان و اهل علم و ادب بود. الغبیگ در سمرقند رصدخانه عظیم و مجهزی به نام رصدخانه الغ بیگ را برپا کرد و همراه با دانشمندان بزرگ آن زمان مانند غیاث الدین جمشید کاشانی مشغول رصد و تحقیقات علمی شد و با همکاری آنها زیجی را که شامل دقیق ترین جداول ستاره شناختی و مثلثاتی آن عصر بود پدید آورد که به زیج سلطانی معروف است.
– تولد ژوزف ژرام لالاند منجم و رياضيدان فرانسوي در هشتم ژانويه 1732م در شهر بورگ فرانسه. وي پس از پايان تحصيلات خود به تدريس مشغول شد و در ضمن آن، به تحقيقات نجومي پرداخت. لالاند درباره فرضيه مربوط به سيارات و حركات آنها و به ويژه درباره عطارد و نيز ستارگان دنبالهدار، مطالعات فراواني انجام داد و به كشفيات مهمي نائل آمد.
پانزدهمین نشست ماهانه نجوم اهواز رأس ساعت 18:00با تلاوت آیات از قرآن مجید و پخش سرود ملی آغاز شد.
پس از آن مجری برنامه آقای “الهی” ضمن خوش آمد گویی، و توضیحات مختصری درباره ی هفته نجوم و برپایی نمایشگاه توسط “انجمن علم و اندیشه پویا”، از اقایان جزایری و خضری برای گرداوری بخش بایگانی تشکر کردند.
این بخش به مدت20دقیقه به طول انجامید،بخش بایگانی مروری بر سرگذشت بزرگانی همچون فردیناند ماژلان دریانورد پرتغالی، نخستین کسی بود که با هدف دور زدن کرهٔ زمین، رهبری یک ناوگان اکتشافی را عهده دار شد.ماژلان و یارانش همچنین نخستین اروپاییانی بودند که:
– گذرگاه میان دو اقیانوس اطلس و آرام را کشف و از آن عبور کردند.
– دو مورد از نزدیکترین کهکشانها به ما یعنی ابرهای ماژلان را رصد کردند. این دو کهکشان تنها از نیمکره جنوبی قابل رؤیت هستند.
(2 رجب 1435 هجری) درگذشت ابوریحان محمد بن احمد بیرونی ، دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستارهشناس، تقویمشناس، انسانشناس، هندشناس و تاریخنگار بزرگ ایرانی سده چهارم و پنجم هجری است. خورشیدگرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در کوههای لغمان (افغانستان کنونی) رصد و بررسی کرد و ماهگرفتگی سپتامبر همین سال را در غزنه به زیر مطالعه برد.